Agustos 2015

Özet

Yabanci cisim yutulmasi çocuklarda eriskinlere göre tüm dünyada daha fazla oranda görülmektedir (1,2). Çocukluk çagindaki yabanci cisimler ile eriskin dönemdeki yutulan yabanci cisimler kiyaslandiginda eriskin dönemdekilerin genelde keskin kenarli oldugu, çocukluk dönemindekilerin ise daha yuvarlak objeler oldugu görülmüs-tür. Bunlar çocuklarda siklikla metal para, pil; eriskinlerde kemik parçalari, et, kikirdaktir. Eriskinlerde daha çok gida ile iliskili yabanci cisim yutulmasi oldugu ve siklikla gidanin çignenmemis halde oldugu görülmüstür. Yabanci cisim yutulmasini takiben vakalarin hastaneye müracaat edis süreleri geciktikçe riskin arttigi tespit edilmistir (3,4). Yabanci cisimlerin %87 oraninda özofagus üst darliginda, %13 oraninda özofagus orta darliginda lokalize oldugu çok nadir olarak alt özofagus darliginda takildigi saptanmistir (5,6). Eriskin hastalarda yabanci cisim yutulmasi çocuk hastalara nazaran daha nadirdir, ancak eriskin hastalarda psikiyatrik ve nörolojik sebeplerden kaynaklanmasi ve kooperasyonu güç hastalar olabilmesi nedeni ile yutulan cisimler genelde daha keskin olur, tani geciktikçe daha ciddi komplikasyonlar görülebilir (7). Geriye dönük yapilan bir çok inceleme özofagusta yabanci cismin kalis süresinin uzamasinin peforasyon riskini arttirdigini göstermistir (8). Özofagus perforasyonlarinin morbidite ve mortalitesinin yüksekligi bilindiginden özofagusta yabanci cisimlerin çikarilmasinda erken müdahale önemlidir (9,10). Seksen üç yasinda kadin hasta yakinlari tarafindan 3 gündür aldigi kati ve sivi gidalarin birkaç dakika içinde tekrar çikarilmasi, halsizli, kilo kaybi yakinmalari ile acil servise getirilmis. Hasta kulak burun bogaz poliklinigine yönlendirilmis, burada yapilan muayenesinde yutma refleksinin normal oldugu ancak daha önce serebrovasküler bir hadiseden ötürü sag bacak ve sag kolda sekeli nedeni ile nöroloji poliklinik degerlendirmesi istenmis. Nörolojik degerlendirme sonrasi endoskopik tani istenmistir. Yapilan gastroskopide, özofagus orta darlik bölgesine uyan lokalizasyonda keskin kenarli yabanci cisim görüldü. Yabanci cismin keskin kenarinin özofagus duvarinin içine iyice girerek yerlesmis oldugu anlasildi (Resim 1). Bu pozisyonda yukari çekilerek çikarilmasinin özofagus perforasyonu açisindan yüksek risk tasidigi görüldü. Çekirdek dikkatli bir sekilde mideye itildi. Mide içinden torba içine alinarak agizdan çikarildi. Impakte alanda mukozal ülserasyon görüldü (Resim 2). Çikan yabanci cismin kayisi çekirdegi oldugu tespit edildi (Resim 3). Hastanin takiplerinde herhangi bir komplikasyon ile karsilasilmadi. Özofagus yabanci cisimlerinin en çok anatomik darlik bölgelerinde takildigi görülmüstür (11). Özofagusun üç adet anatomik darlik bölgesi vardir. 1) Faringo özofageal birlesme ilk darlik yeri olup yabanci cisimlerin en sik takildigi yerdir. 2) Sol ana brons ile çaprazlastigi nokta, orta darlik olarak da bilinir. 3) Alt özofagus diyafragmayi geçtigi, kardiyadan 3 cm yüksekte olan bölümüdür. Özofagusun genisligi bos ve dolu olmasina göre degisir. Bosken genisligi 1-1.5 cm iken basinç artisi ile 2.5-3 cm genislige ulasabilir. Farinksin konstrüktör kas aktivitesi son derece güçlüdür, cisimler buradan özofagusa itilebilir ancak özofagusun üst kisminin kas aktivitesi zayiftir bu sebeple yabanci cisimler çogunlukla krikofaringeus kasinin altinda yerlesirler (12). Hastalarin yabanci cisim yutma sonrasi en sik sikâyetleri disfaji ve odinofajidir, bunu takiben hipersalivasyon ve dispnedir (13). Özofagusta mevcut yabanci cisimlerin bekleme süresi uzadikca, cismin çikarilmasi güçlesir ve perforasyon riski artar, çünkü yabanci cisim nedeni ile özofagusun spontan pasaji azalmistir ve cisme bagli gelisen travma neticesindeki ödem cismi daha da sikistirir. Böyle bir durumda perforasyon, sepsis, fistül, mediastinit gibi önemli komplikasyonlar ortaya çikabilmektedir (14,15). Perforasyon olgularinda agri, ates ve patolojik amfizem (pnömomediasten ya da cilt alti amfizemi) görülür. Klinik ve radyolojik cilt alti amfizemi genellikle servikal özofagus perforasyonlarinda görülürken daha alt seviyedeki perforasyonlarda pnömomediasten görülebilir. Özofagus perforasyonu hayati tehdit edici son derece önemli bir tablo olmasi ve son derece yüksek mortalite orani ile seyretmesi sebebi ile yabanci cisim çikarilmasini takiben, hasta bu komplikasyon açisindan çok dikkatli takip edilmelidir. Sulandirilmis oral kontrast madde ile çekilen bilgisayarli tomografinin, özofagus rüptürlerinin saptanmasinda etkin bir yöntem oldugu ve diger radyoopak madde ile yapi-lan tani yöntemlerine göre de üstün oldugu görülmüstür (16). Yabanci cisim yutulmasi tüm dünyada yaygin bir sekilde karsilasilan bir sorundur. Amerika Birlesik Devletlerinde her yil yaklasik 1500 kisi yabanci cisim yutulmasina ikincil problemlerle hayatini kaybetmektedir (17). Nedenler yereldir, baligin yogun tüketildigi ülkelerde bir problem olarak balik kilçigi yutulmasi ya da Müslüman toplumlarda türban kullanim yogunluguna bagli olarak, türban için kullandiklari igneyi türbani düzenlerken yutmalari sik görülmektedir (18-20). Ösefagusta bulunan yabanci cisimlerinin tedavisinde; a) Foley kateter ile yabanci cismin çikartilmasi b) Rijit ve fleksibl özofagoskopi c) Yabanci cismin mideye itilmesi d) Magill forseps ile yabanci cismin çikarilmasi e) Intravenöz glukagon verilmesi f) Cerrahi islemler uygulanmaktadir. Tanida altin standart yöntem özofagogastroduodenoskopi olarak kabul edilmektedir (17).

Abstract