Agustos 2015

Özet

Yabanci cisim yutulmasi çocuklarda eriskinlere göre tüm dünyada daha fazla oranda görülmektedir (1,2). Çocukluk çagindaki yabanci cisimler ile eriskin dönemdeki yutulan yabanci cisimler kıyaslandiginda eriskin dönemdekilerin genelde keskin kenarli olduğu, çocukluk dönemindekilerin ise daha yuvarlak objeler olduğu görülmüs-tür. Bunlar çocuklarda sıklıkla metal para, pil; eriskinlerde kemik parçalari, et, kikirdaktir. Eriskinlerde daha çok gida ile ilişkili yabanci cisim yutulmasi olduğu ve sıklıkla gidanin çignenmemis halde olduğu görülmüstür. Yabanci cisim yutulmasini takiben vakalarin hastaneye müracaat edis süreleri geciktikçe riskin arttığı tespit edilmıştır (3,4). Yabanci cisimlerin %87 oraninda özofagus üst darliginda, %13 oraninda özofagus orta darliginda lokalize olduğu çok nadir olarak alt özofagus darliginda takildigi saptanmıştır (5,6). Eriskin hastalarda yabanci cisim yutulmasi çocuk hastalara nazaran daha nadirdir, ancak eriskin hastalarda psikiyatrik ve nörolojik sebeplerden kaynaklanmasi ve kooperasyonu güç hastalar olabilmesi nedeni ile yutulan cisimler genelde daha keskin olur, tanı geciktikçe daha ciddi komplikasyonlar görülebilir (7). Geriye dönük yapılan bir çok inceleme özofagusta yabanci cismin kalis süresinin uzamasinin peforasyon riskini arttirdigini göstermıştır (8). Özofagus perforasyonlarinin morbidite ve mortalitesinin yüksekligi bilindiginden özofagusta yabanci cisimlerin çikarilmasinda erken müdahale önemlidir (9,10). Seksen üç yaşinda kadın hasta yakinlari tarafindan 3 gündür aldigi kati ve sivi gidalarin birkaç dakika içinde tekrar çikarilmasi, halsizli, kilo kaybı yakinmalari ile acil servise getirilmis. Hasta kulak burun bogaz poliklinigine yönlendirilmis, burada yapılan muayenesinde yutma refleksinin normal olduğu ancak daha önce serebrovasküler bir hadiseden ötürü sag bacak ve sag kolda sekeli nedeni ile nöroloji poliklinik değerlendirmesi istenmis. Nörolojik değerlendirme sonrasi endoskopik tanı istenmıştır. yapılan gastroskopide, özofagus orta darlik bölgesine uyan lokalizasyonda keskin kenarli yabanci cisim görüldü. Yabanci cismin keskin kenarinin özofagus duvarinin içine iyice girerek yerlesmis olduğu anlasildi (Resim 1). Bu pozisyonda yukari çekilerek çikarilmasinin özofagus perforasyonu açısından yüksek risk tasidigi görüldü. Çekirdek dikkatli bir şekilde mideye itildi. Mide içinden torba içine alinarak agizdan çikarildi. Impakte alanda mukozal ülserasyon görüldü (Resim 2). Çikan yabanci cismin kayisi çekirdegi olduğu tespit edildi (Resim 3). Hastanın takiplerinde herhangi bir komplikasyon ile karsilasilmadi. Özofagus yabanci cisimlerinin en çok anatomik darlik bölgelerinde takildigi görülmüstür (11). Özofagusun üç adet anatomik darlik bölgesi vardır. 1) Faringo özofageal birlesme ilk darlik yeri olup yabanci cisimlerin En sık takildigi yerdir. 2) Sol ana brons ile çaprazlastigi nokta, orta darlik olarak da bilinir. 3) Alt özofagus diyafragmayi geçtigi, kardiyadan 3 cm yüksekte olan bölümüdür. Özofagusun genisligi bos ve dolu olmasina göre degisir. Bosken genisligi 1-1.5 cm iken basinç artisi ile 2.5-3 cm genislige ulasabilir. Farinksin konstrüktör kas aktivitesi son derece güçlüdür, cisimler buradan özofagusa itilebilir ancak özofagusun üst kisminin kas aktivitesi zayiftir bu sebeple yabanci cisimler çogunlukla krikofaringeus kasinin altında yerlesirler (12). Hastaların yabanci cisim yutma sonrasi En sık sikâyetleri disfaji ve odinofajidir, bunu takiben hipersalivasyon ve dispnedir (13). Özofagusta mevcut yabanci cisimlerin bekleme süresi uzadikca, cismin çikarilmasi güçlesir ve perforasyon riski artar, çünkü yabanci cisim nedeni ile özofagusun spontan pasaji azalmıştır ve cisme bagli gelişen travma neticesindeki ödem cismi daha da sikistirir. Böyle bir durumda perforasyon, sepsis, fistül, mediastinit gibi önemli komplikasyonlar ortaya çikabilmektedir (14,15). Perforasyon olgularinda agri, ates ve patolojik amfizem (pnömomediasten ya da cilt alti amfizemi) görülür. Klinik ve radyolojik cilt alti amfizemi genellikle servikal özofagus perforasyonlarinda görülürken daha alt seviyedeki perforasyonlarda pnömomediasten görülebilir. Özofagus perforasyonu hayati tehdit edici son derece önemli bir tablo olmasi ve son derece yüksek mortalite orani ile seyretmesi sebebi ile yabanci cisim çikarilmasini takiben, hasta bu komplikasyon açısından çok dikkatli takip edilmelidir. Sulandirilmis oral kontrast madde ile çekilen bilgisayarli tomografinin, özofagus rüptürlerinin saptanmasinda etkin bir yöntem olduğu ve diğer radyoopak madde ile yapi-lan tanı yöntemlerine göre de üstün olduğu görülmüstür (16). Yabanci cisim yutulmasi tüm dünyada yaygin bir şekilde karsilasilan bir sorundur. Amerika Birlesik Devletlerinde her yıl yaklasik 1500 kisi yabanci cisim yutulmasina ikincil problemlerle hayatini kaybetmektedir (17). Nedenler yereldir, baligin yogun tüketildigi ülkelerde bir problem olarak balik kilçigi yutulmasi ya da Müslüman toplumlarda türban kullanım yogunluguna bagli olarak, türban için kullandiklari igneyi türbani düzenlerken yutmalari sik görülmektedir (18-20). Ösefagusta bulunan yabanci cisimlerinin tedavisinde; a) Foley kateter ile yabanci cismin çikartilmasi b) Rijit ve fleksibl özofagoskopi c) Yabanci cismin mideye itilmesi d) Magill forseps ile yabanci cismin çikarilmasi e) Intravenöz glukagon verilmesi f) Cerrahi islemler uygulanmaktadır. tanıda altin standart yöntem özofagogastroduodenoskopi olarak kabul edilmektedir (17).

Abstract