Selen ŞİPAL1, Mesut SEZİKLİ 2, Gökhan DİNDAR2
Giriş ve Amaç: Çölyak hastalığı; genetik olarak yatkın bireylerde gluten içeren buğday, arpa, çavdar gibi gıdaların alınmasıyla tetiklenenimmün aracılı bir enteropati olup hastalarda intestinal ve ekstraintestinal problemlere yol açar. Bu çalışmada, çölyak hastalarında hem sıkıglutensiz diyetin hem de glutenle tetiklenen kronik inflamasyonunerişkin yaşlarda getirebileceği seksüel ve psikolojik disfonksiyonlarınsaptanması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya en az 1 yıllık çölyak hastalığı tanısı olup takipte olan 79 hasta ile (53 kadın 26erkek) yaş ve cins uyumlu 48 sağlıklı kontrol grubu (29 kadın 19 erkek)dahil edildi. Tüm katılımcılardan Beck Depresyon Anketini ve uygunolan katılımcılardan Kadın Seksüel Fonksiyon İndeks ve Ereksiyon İşleviUluslararası Değerlendirme Formunu doldurmaları istendi. Cinsel işlevformunu dolduracak olan katılımcılardan total testesteron, dehidroepiandrosteron, folikül stimüle edici hormon, lüteinize edici hormon, tiroid stimulan hormon, estradiol ve prolaktin ölçümleri için kan örneklerialındı. Bulgular: Beck Depresyon Anketini doğru ve eksiksiz dolduranhasta grubundaki 70 katılımcının %33’ünde (n=23) kontrol grubundakiise 38 katılımcının 11’inde (%30) depresif semptomlar tespit edilmişolup hasta ve kontrol grubundaki depresyon oranları benzerdi. Kontrolgrubunun üre, ferritin, hemoglobin ve total kolesterol düzeyleri hasta grubuna göre daha yüksekken (sırasıyla p=0,019 p=0,03 p=0,010p=0,02) bütün katılımcıların hemoglobin düzeyleri ile Beck DepresyonSkorları arasındaki negatif korelasyon dikkat çekti (p=0,03). Katılımcılardan cinsel aktif olan hasta grubundaki 30 kadın ile kontrol grubundaki12 kadın Kadın Seksüel Fonksiyon İndeksi anketine göre değerlendirildiğinde cinsel disfonksiyon açısından benzer bulundu (sırasıyla %30,%42, p>0,05). Kadınlardaki cinsel disfonksiyon ile hastalık aktivitesi,hormonal denge ve depresyon arasında bir ilişki bulunamadı. Yine hasta (n=15) ve kontrol (n=7) grubundaki cinsel aktif erkek katılımcılarınEreksiyon İşlevi Uluslararası Değerlendirme Formu anketine göre erektildisfonksiyon açısından aralarında istatiksel fark bulunamazken (sırasıyla%53, %28,6 p>0,05) hasta grubundaki total testesteron düzeyi sağlıklıkontrol grubuna göre daha yüksek (p=0,030) estradiol düzeyi ise dahadüşük saptandı (p=0,039). Yine hastalık aktivitesi, hormonal denge vedepresyon ile erktil disfonksiyon arasında ilişki bulunamadı.Sonuç: Çölyak hastaları ile kontrol grubundaki depresyon oranları benzer olmaklabirlikte hemoglobin düzeylerindeki düşüklüğün hastalıktan bağımsızolarak depresyon skorlarını etkilediği görülmektedir. Cinsel aktif erkekve kadınlardaki cinsel disfonksiyon oranları her iki grupta da benzer ikençölyaklı erkeklerdeki total testesteron düzeylerindeki yüksekliğin androjen direnci ile ilgisi olabileceği düşünüldü. Sonuç olarak çölyaklı kadınve erkeklerde cinsel disfonksiyon ve hormonal denge ile ilgili daha çokkatılımcı ile yapılacak büyük çalışmalara ihtiyaç vardır.
Background and Aims: Celiac disease is an immune enteropathy triggered by the ingestion of gluten-containing foods such as wheat, barley,and rye in genetically predisposed individuals and the cause of intestinaland extraintestinal symptoms. In this study, we aimed to detect sexualand psychological dysfunction, which can be brought on by both a strictgluten-free diet and gluten-triggered chronic inflammation in adulthoodin celiac patients. Material and Methods: In this study, 79 patients (53female) who were diagnosed with celiac disease and followed for at least1 year and 48 age- and sex-matched healthy controls (29 female) wereincluded. All the participants were asked to complete the Beck DepressionQuestionnaire and eligible participants were asked to fill out Female Sexual Function Index and International Index of Erectile Function forms. Bloodsamples were collected for measurement of total testosterone, dehydroepiandrosterone sulfate, follicle-stimulating hormone, luteinizing hormone,thyroid stimulating hormone, estradiol, and prolactin.Results: Depressionwas detected in 33% (n = 23) of 70 participants in the patient group andin 11 (30%) of 38 participants in the healthy control group who filled outthe Beck Depression Questionnaire completely and accurately, and depression rates were similar in both groups. While the control group’s urea,ferritin, hemoglobin, and total cholesterol levels were higher than those inthe patient group (p = 0.019, p = 0.03, p = 0.010, p = 0.02, respectively),a strong negative correlation between all participants’ hemoglobin levelsand Beck Depression scores (p = 0.03) was found. When sexually activefemale participants were evaluated (30 females in the patient group and12 females in the control group) according to the Female Sexual Function Index questionnaire, sexual dysfunction rates were similar in the twogroups (30%, 42%, p > 0.05, respectively). There was no relationshipbetween the women’s sexual dysfunction and disease activity, hormonalbalance, or depression. Similarly, when sexually active male participantswere evaluated (15 males in the patient group and 7 males in the control group) according to the Female Sexual Function Index questionnaire,there was no statistically significant difference between the two groupsin the rate of erectile dysfunction (53%, 28.6%, p > 0.05, respectively),despite the higher total testosterone levels (p = 0.030) and lower estradiollevels (p = 0.039) in the patient group. There was also no relationshipfound between erectile dysfunction and disease activity, hormonal balance, or depression. Conclusion: Although depression rates were similarbetween celiac patients and controls, it was shown that low hemoglobinlevels affected depression scores independently of the disease. Althoughsexually active women and men had similar sexual dysfunction rates inboth groups, higher total testosterone levels in male participants with celiac disease might be evidence of androgen resistance. As a result, largerstudies with more participants are needed in women and men with celiacdisease, examining sexual dysfunction and hormonal balance.